Vragen die aan bod moeten komen in onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers zijn:
- Wat wordt onder winst verstaan?
- Welk deel van de winst leent zich voor winstdeling?
- Welke voorwaarden worden gekoppeld aan de winstdeling?
- Wordt winstdeling gedifferentieerd naar bijvoorbeeld salaris en aantal dienstjaren?
Winstdeling door de jaren heen
De afgelopen jaren zijn er leerzame ervaringen opgedaan met winstdeling. Zo bestaan er winstdelingen die jarenlang zijn uitgedeeld, los van de feitelijke gemaakte winst en niet herkenbaar gekoppeld aan de winst. Deze worden aangemerkt als een ‘bestendig beding in de arbeidsovereenkomst’, waardoor deze winstdeling niet zo maar achterwege gelaten kan worden bij tegenvallende bedrijfsresultaten.
Ook kwam het voor dat buitengewone baten (bijvoorbeeld verzekeringsuitkeringen of vrijval van pensioenvoorzieningen bij overgang van eindloon- naar middenloonsystemen) niet uitgesloten waren van de winst-definitie. Zo vond er onbedoelde winstdeling plaats voor werknemers of (aan de winst gekoppelde) bonussen voor directieleden. Neem deze ervaringen in gedachten bij het ontwerpen en introduceren van winstdeling. Dit betekent meer aandacht voor (onder meer):
- Een zorgvuldige definitie van winst: wat houdt dit precies in en zijn er bijzondere baten en lasten die binnen of buiten de winst vallen
- Een duidelijke omschrijving van het deel van de winst dat voor winstdeling door werknemers beschikbaar is. Geef aan of de winstdeling collectief of individueel van een plafond is voorzien.
- Is er sprake van overwinstdeling? Geef dan een duidelijke omschrijving van het normatief rendement op het eigen vermogen waarboven er sprake is van overwinst.
Aandachtspunten
Bestaat er voor werknemers ook de mogelijkheid om het winstaandeel te laten uitkeren in contanten of aandelen, let dan op deze aandachtspunten:
- Welk deel van de winstdeling is beschikbaar voor uitgifte in de vorm van aandelen?
- Wat voor soort aandelen wordt er uitgegeven (aandelen, certificaten, proxy’s et cetera)?
- Wat is fiscaal het meest voordelig?
- Welk deel van het aandelenkapitaal vormt dit?
- Welke mate van verwatering treedt op?
Winstdeling voor werknemers beschikbaar maken
Als eenmaal aandeelhouderschap door werknemers is gerealiseerd, dringt weer een aantal andere vragen op.
- Hoe wordt er gezorgd voor de inkoop van aandelen of de verkoopbaarheid van aandelen van werknemers? Hoe wordt voorzien in roulatie van aandelen onder werknemers en worden transacties van werknemers met derden wel of niet toegestaan?
- Wie bepaalt de waarde van de aandelen, als er geen echte markt is?
- Zijn er in verband met het risico van handel met voorkennis gesloten perioden voor transacties? Hoe wordt het risico van handel met voorkennis beperkt?
In het kader van binding van medewerkers kan aandelenuitgifte eventueel ook nog als incentive gekoppeld worden aan dienstjaren, beoordeling en type contract (vast versus tijdelijk). Voor de situatie na vertrek van medewerkers zijn er tot slot nog vragen als:
- Hoelang blijft een koopoptie bestaan na toekenning daarvan in geval van vertrek?
- Vervalt bij vertrek een lock-up (minimum aantal maanden bezit) voor verkooprecht?
En tot slot zijn er nog een aantal belangrijke vragen die een antwoord verdienen.
- Hoe voorkom je onbedoelde overdracht van zeggenschap over de onderneming in geval van verkoop door werknemers van aandelen aan derden?
- Hoe wordt omgegaan met het instemmingsrecht van de OR, bij de vormgeving en uitvoering van de winstdeling door werknemers?
- Is een statutenwijziging nodig nu er een bredere kring van aandeelhouders ontstaat?
- Welke andere incentive-systemen bied je / houd je naast winstdeling (bonussen, gratificaties en dergelijke) en hoe bepaal je de relatieve impact van deze systemen?
- Hoe houd je de regeling effectief (zorgen voor werving, motivatie, binding et cetera), efficiënt, simpel, flexibel en hoe zorg je voor behoud van betrokkenheid en draagvlak?
Heb je vragen over het opstellen van beleid rondom winstdeling? Neem vrijblijvend contact op met onze specialisten. Ze denken graag met je mee!